Mulheres brasileiras e colombianas:

trabalhadoras latino-americanas que vivem na Holanda.

Autores

  • Freddy Galeano Rodríguez Universidad Complutense de Madrid
  • Luciane Pinho de Almeida Universidade Católica Dom Bosco
Palavras-chave: Mulheres brasileiras e colombianas, trabalho, migração, Holanda

Resumo

Esse trabalho é resultado de uma pesquisa realizada com mulheres brasileiras e colombianas que moram na Holanda, pois este fluxo migratório é mais feminino que masculino. A metodologia da pesquisa deu-se por meio de entrevistas não estruturadas. A migração de mulheres brasileiras e colombianas está ligada à questão de trabalho. O mercado de trabalho para imigrantes atribui um lugar para migrante, como também representa a sobrevivência e a aceitação na sociedade. Neste trabalho também explora-se as mudanças identitárias em mulheres colombianas e brasileiras residentes na Holanda com o enfoque transnacional no estudo das migrações, dentro de uma perspectiva teórica do construtivismo. Assim, o sonho do retorno ao país de origem se mistura com o objetivo de economizar o bastante para tentar recomeçar a vida.

Downloads

Não há dados estatísticos.

Referências

AGUIAR, M. Política de emigração e comunidades portuguesas. Porto: Secretaria de Estado das Comunidades Portuguesas, 1986. (Série Migrações, Política, Relações Internacionais).

ALMEIDA, Luciane Pinho. Para além das nossas fronteiras: Mulheres brasileiras imigrantes na Holanda. São Paulo/SP: UNESP, 2008.

ALMEIDA, Rosangela da Silva. A significação afetiva da solidão: um estudo com migrantes na cidade de São Paulo. São Paulo/SP. Dissertação (Mestrado em Psicologia Social). Pontifícia Universidade Católica de São Paulo, 1997.

ANTUNES, Ricardo e SOTELO, Adrián. A crise da sociedade do trabalho: entre a perenidade e a superfluidade. Questões do século XXI. José Eustáquio Romão e José Eduardo de Oliveira (coords.). Edição Especial. São Paulo: Cortez, 2003. (Questões da nossa época, 100 – tomo II).

BERGER, Peter. L. e LUCKMANN, Thomas. A construção social da realidade. Trad. Floriano de Souza Fernandes. 16 ed. Petrópolis-RJ: Vozes, 1998. Original inglês: The social construction of reality.

CANALES, A. I. e ZLOLNISKI, C. Comunidades transnacionales y migración en la era de la globalización. Ponencia presentada en el Simposio sobre Migración Internacional en las Américas, CommunicationInitiative Network. Costa Rica, 2000.

CIAMPA, Antônio da Costa. A estória do Severino e a História da Severina: um ensaio de psicologia social. 6.ed. São Paulo/SP: Brasiliense, 1998.

COSTA, Kinha. Impressões de uma matuta: aventuras brasileiras nos países baixos. Rio de Janeiro/RJ: Letra Capital, 2003.

COSTA, Kinha. De faxineira a dona de condomínio: ex-empregada doméstica brasileira economiza na Holanda e investe no Brasil. Revista Papagaio. Jun./jul. 2004, n. 65, pp. 8-9.

ECHEVERRY BURITICÁ, M. Son diez horas de viaje y cinco años que te meten encima” Proyectos, identidades, y vínculos transnacionales de los y las jóvenes colombianas en España. Tesis de doctorado. Madrid: Universidad Complutense de Madrid, 2010.

FELDMAN-BIANCO, B. e HUSE, D. Entre a saudade da Terra e a América: mulheres imigrantes. Revista de Estudos Feministas. 1995, v. 3. n. 1. Programa de Pós-Graduação em Ciências Sociais – Instituto de Filosofia e Ciências Sociais.

GLICK SCHILLER, N.; BASCH, L. y SZANTON BLANC, C. Towards a Transnational Perspective in Migration: raceclassethnicity and nationalismreconsidered. Annals of the New York Academy of Sciences. 1992, n. 645, pp. 1-24.

GODOY, L. Fenómenos Migratorios y Género: Identidades Femeninas Remodeladas. PSYKHE. 2007, vol. 1, n. 16, pp. 41-51.

HANNERZ, Ulf. Transnational Connections: Culture, People and Places, Routledge, 1996.

HELLER, Agnes. O cotidiano e a história. Trad. Carlos Nelson Coutinho e Leandro Konder. 4 ed. São Paulo: Paz e Terra, 1992. Original alemão: Alltag und Geschichte. Zur sozialistischen Gesellschafislehre.

MARGOLIS, Maxine L. Little Brazil: Imigrantes brasileiros em Nova York. Tradução de Luiza A. de Araújo e Tânia Bugel. Campinas, SP: Papirus, 1994.

MARGOLIS, Maxine L. Na virada do milênio: A emigração brasileira para os Estados Unidos. In: BRAGA MARTES, Ana Cristina e FLEISCHER, Soraya (orgs.). Fronteiras Cruzadas: Etnicidade, gênero e redes sociais. São Paulo: Paz e Terra, 2003, pp. 51-72.

MARGOLIS, Maxine L. A minoria invisível: Imigrantes Brasileiros em Nova York. Travessia – Revista do Migrante. Jan./Abr. 1995, ano VIII. n. 21. pp. 9-15.

MARTES, Ana Cristina Braga. Trabalhadoras Brasileiras em Boston. Travessia: revista do migrante. Set./dez.1996, ano IX, n. 26, pp.19-23.

MARTES, Ana Cristina Braga. Brasileiros nos Estados Unidos: um estudo sobre imigrantes em Massachusetts. São Paulo: Paz e Terra, 1999.

MINAYO, Maria Cecília de Souza. O desafio do conhecimento: pesquisa qualitativa em saúde. 5 ed. São Paulo: Hucitec; Rio de Janeiro: Abrasco, 1998.

MITCHELL, Christopher. Perspectiva comparada sobre transnacionalismo entre imigrantes brasileiros nos Estados Unidos. In: BRAGA MARTES, Ana Cristina e FLEISCHER, Soraya (orgs.). Fronteiras Cruzadas: Etnicidade, gênero e redes sociais. São Paulo: Paz e Terra, 2003, pp. 33-50.

MOORE, S. Desde Hungtinton, O’deall y Milles hasta McCormick y Barquillas en el universo intercultural femenino. Nueva York: Galtes Publisher, 2009, pp. 176-201.

PINSKY, Jaime. Nossos negros são mais brancos. Brasileiro (a) é assim mesmo: cidadania e preconceito. 6.ed. São Paulo/SP: Contexto, 2000, pp. 104-109. (Vivendo a história).

RESENDE, Rosana. Brasileiros no sul da Flórida – Relatos de uma pesquisa em andamento. In: BRAGA MARTES, Ana Cristina e FLEISCHER, Soraya (orgs.). Fronteiras Cruzadas: Etnicidade, gênero e redes sociais. São Paulo: Paz e Terra, 2003, pp. 139-156.

RIBEIRO, Gustavo Lins. O que faz o Brasil, Brazil: jogos identitários em São Francisco. In: ROCHA REIS, Rossana e SALES, Teresa (orgs.). Cenas do Brasil Migrante. São Paulo: Boitempo, 1999, pp. 45-86.

SALES, Teresa. O Brasil no contexto das novas migrações internacionais. Revista Travessia - Revista do Migrante. Jan./Abr. 1995, ano VIII. n .21, pp. 5-8. São Paulo: CEM – Centro de Estudos Migratórios.

SALES, Teresa. Brasil – Massachusetts: cenas de um processo migratório. In: BASSIGIO, Luiz (org.). O fenômeno migratório no limiar do Terceiro Milênio. Desafios Pastorais. Petrópolis; Rio de Janeiro: Vozes, 1998, pp. 35-67.

SALES, Teresa. Brasileiros longe de casa. São Paulo: Cortez, 1999.

SALES, Teresa. Identidade étnica entre imigrantes brasileiros na região de Boston, EUA. In: ROCHA REIS, Rossaba e SALES, Teresa (orgs.). Cenas do Brasil Migrante. São Paulo: Boitempo, 1999, pp. 17-44.

SANTOS, Milton. Imigração e Movimento. São Paulo: Vozes, 1993.

SCUDELER, Valéria Cristina. Imigrantes valadarenses no mercado de trabalho dos EUA. In: ROCHA REIS, Rossaba e SALES, Teresa (orgs.). Cenas do Brasil Migrante. São Paulo: Boitempo, 1999, pp. 193-232.

SNEL, E. El final del multiculturalismo. Las recientes políticas de los inmigrantes en los Países Bajos. In: Dirección de Inmigración del Gobierno Vasco (ed.). De la diversidad a la construcción de una sociedad intercultural. III Jornadas Internacionales sobre Inmigración, 2005, pp. 14-23.

STEFONI, C. Inmigrantes transnacionales: la formación de comunidades y la transformaciónen ciudadanos. Chile: FLACSO, 2004.

SUESS, Paulo. Culturas em Dialógo. Migrações Internacionais. Petrópolis-RJ: Vozes, 2001.

UNESCO. Informe sobre la situación ocupacional de la mujer en Brasil. Nueva York, 2009.

VROM. Integratienota 2007-2011, Zorg dat je erbij hoort! Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en Milieubeheer. Den Haag, 2007.

VV. AA. Otras inapropiables: feminismo desde las fronteras. Madrid: Traficantes de Sueños, 2006.

Publicado
15-10-2014
Como Citar
Galeano Rodríguez, F., & Pinho de Almeida, L. (2014). Mulheres brasileiras e colombianas:: trabalhadoras latino-americanas que vivem na Holanda. Naveg@mérica, (13). Obtido de https://revistas.um.es/navegamerica/article/view/209111
Edição
Secção
Artículos